Sprawdź jak napisać pracę dyplomową, zobacz jakie elementy w niej występują i jakie informacje należy uwzględnić.

Praca licencjacka a praca magisterska · Strona tytułowa · Spis treści · Wstęp · Przypisy · Bibliografia · Praca badawcza · Przykłady

Praca dyplomowa jest podsumowaniem wiedzy i umiejętności, jakie nabył student w trakcie nauki na studiach wyższych. Powinna mieć charakter naukowy, być opracowana samodzielnie i twórczo, jak również dotyczyć konkretnego, praktycznego lub teoretycznego tematu. Stanowi ona wizytówkę studenta, który ją napisał, a także promotora, pod którego opieką powstała. Są to dwie osoby, którym najbardziej zależy na jej napisaniu i które mają największy wpływ na jej kształt. Należy zadbać, aby praca dyplomowa została przygotowana starannie, rzetelnie i na najwyższym poziomie.

Występuje przekonanie, że jedną z najważniejszych czynności jaką powinien wykonać student, przygotowujący się do napisania pracy dyplomowej, jest wybór odpowiedniego promotora. Jest w tym sporo prawdy, ponieważ dobrze dobrany opiekun naukowy, który jest dobrze zorientowany w tematyce pracy, może być prawdziwym skarbem. Pomoże w doborze literatury, podpowie jakie cechy badanego zjawiska uwzględnić, wpłynie na faktyczną realizację badań itp. Z kolei promotor niewłaściwie dobrany, z którym student pozostaje w konflikcie, może skutecznie utrudnić przygotowanie pracy dyplomowej.

Praca licencjacka a praca magisterska

Na mocy Deklaracji Bolońskiej w Polsce zostały wprowadzone dla większości kierunków studia dwustopniowe: studia zawodowe (licencjackie) i uzupełniające magisterskie. Pierwszy stopień wymaga napisania pracy licencjackiej/inżynierskiej, drugi stopień – pracy magisterskiej. Różnice pomiędzy nimi sprowadzają się do zawartości merytorycznej (w efekcie także do objętości), a nie do konstrukcji.

Zob. więcej na ten temat: Studia dwustopniowe. Praca licencjacka a praca magisterska

Układ

1. Strona tytułowa;
2. Spis treści;
3. Wstęp – wyjaśnienie tematu w taki sposób, aby czytelnikowi wydawał się interesujący, przedstawienie przedmiotu i celu badań, przegląd literatury przedmiotu i stanu badań, umiejscowienie własnej rozprawy na ich tle, określenie hipotez;
4. Metody badań (można je opisać we wstępie) – opis metod i technik badań, przedstawienie źródeł;
5. Analiza zebranego materiału – przedstawienie ustaleń;
6. Zakończenie – podsumowanie wyników badań, ocena ich znaczenia, omówienie kwestii dyskusyjnych, wskazanie kierunków dalszych badań;
7. Bibliografia – spis tekstów wykorzystanych przez autora pracy dyplomowej, uporządkowanych alfabetycznie.

Strona tytułowa

Strona tytułowa liczona jest jako pierwsza, chociaż numer pozostaje ukryty.

Strona tytułowa powinna zawierać:

1. oznaczenie uczelni: wydziału, kierunku studiów, nazwy jednostki organizacyjnej uczelni, w której pisana jest praca;
   

2. imię i nazwisko autora pracy;
   

3. tytuł pracy;
   

4. oznaczenie osoby pod kierownictwem której pisana jest praca;
   

5. oznaczenie siedziby uczelni i roku napisania pracy.

Układ strony tytułowej

Spis treści

Spis treści bywa nazywany planem pracy.

Spis treści umieszcza się na początku lub na końcu pracy dyplomowej. Najczęściej umieszczany jest na początku, tuż po stronie tytułowej.

Na spis treści składa się:

Wstęp /Wprowadzenie
Rozdział 1

Rozdział 2

Rozdział 3

Zakończenie /Wnioski/ Podsumowanie
Bibliografia /Wykaz źródeł/ Wykaz literatury

Aneks

Ilość rozdziałów i podrozdziałów w pracy dyplomowej zależy od osoby piszącej pracę i od wytycznych promotora. Przyjmuje się, że rozdziałów powinno być od 3 do 5.

Wstęp

Wstęp jest jedną z najważniejszych części każdej pracy dyplomowej, ponieważ jest najczęściej czytany. To właśnie tutaj zawarte są informacje o tym co można w niej znaleźć.

Wstęp jest miejscem, w którym wprowadza się czytelnika do tematu pracy, problemu i obszaru badawczego. Prezentuje się tutaj problem badawczy, przedmiot badania, cel badawczy, hipotezy itp. Należy przedstawić motywację podjęcia takiego a nie innego tematu.

Można również zawrzeć we wstępie dorobek innych badaczy, którzy poruszyli wcześniej omawiane zagadnienie.

We wstępie omawiamy także to, co będzie prezentowane w części dalszej pracy dyplomowej.

Przypisy

Najistotniejsze w stosowaniu przypisów jest konsekwentne trzymanie się raz wybranego sposobu.

Przypis zaczyna się z dużej litery, a kończy się kropką.

Przypisy umieszczane są:

1. na dole każdej strony (jest to sposób bardzo popularny), np.
   ¹M. Ziółkowski, Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2000, s. 56.

2. na końcu pracy dyplomowej,
3. na końcu każdego rozdziału,
4. w tekście – wtedy mają postać, np. (Ziółkowski 2000: 56), gdzie umieszcza się najpierw nazwisko autora, rok wydania i stronę. Integralną częścią takiego przypisu jest odpowiednio ułożona bibliografia (nazwiska autorów ułożone są alfabetycznie), a wpis wygląda np. tak:

   Ziółkowski, Marek. 2000. Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.

Rodzaje przypisów (najczęściej stosowane w pracach dyplomowych):

1. przypis zwykły, np.
   ¹M. Ziółkowski, Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2000, s. 56.

2. przypis polemiczny (stosowany gdy przekształca się myśl autora lub prowadzi z nim polemikę), np.
   ¹Por. M. Ziółkowski, Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2000, s. 56.

Rodzaje przypisów ze względu na źródło:

1. prace autorskie, np.
   ¹M. Ziółkowski, Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2000, s. 56.

2. rozdział lub artykuł w pracach zbiorowych, np.
   ¹E. Wnuk-Lipiński, Zmiana systemowa, [w:] E. Wnuk-Lipiński, M. Ziółkowski (red.), Pierwsza dekada niepodległości. Próba socjologicznej syntezy, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2001, s. 21.

3. książka, która ma wielu autorów (wówczas nie odnotowuje się żadnego), np. Słownik języka polskiego, t.1, Warszawa 1978.
4. z gazet i czasopism, np.
   ¹A. Czaja, Pionierski projekt opieki nad dziećmi dla pracujących i bezrobotnych, „Gazeta Wyborcza” 2007 nr 10, s. 2.

5. źródła internetowe, np.
   http://www.sokrates.pl (26.04.2011).

Bibliografia

Bibliografię (lub też wykaz literatury) przygotowuje się podobnie jak przypisy. Należy jednak najpierw podać nazwisko autora, później imię, a także nie podaje się numerów stron.

Bibliografia powinna zwierać wszystkie pozycje cytowane w tekście, a także pozycje, z których korzystało się przy pisaniu pracy dyplomowej, a które w tekście nie zostały uwzględnione. Czasami dodaje się również książki metodologiczne, które były wykorzystywane podczas pisania.

Często w studentach (i nie tylko nich) powstaje pokusa, aby do bibliografii dołączyć te pozycje, których nigdy nie widzieli, ale będą „dobrze wyglądały” z różnych względów. Nie jest to rozwiązanie polecane, gdyż mogłoby paść na obronie pracy dyplomowej pytanie o którąś książkę.

Wpisy w bibliografii zamieszczane są w porządku alfabetycznym. Samą bibliografię umieszcza się najczęściej zaraz po zakończeniu.

Bibliografia powinna zostać podzielona ze względu na typ występujących w niej wpisów. Przykładowy podział mógłby wyglądać następująco:

– Literatura przedmiotu
– Akty prawne
– Publikacje elektroniczne

Praca badawcza

Praca badawcza powinna zawierać rozdział metodologiczny. Rozdział metodologiczny jest napisany z punktu widzenia osoby, która już przeprowadziła badanie.

W rozdziale metodologicznym powinien zostać opisany:

1. Przedmiot, cel badania, problemy badawcze;
   

2. Hipotezy (główne i pomocnicze), zmienne (zależne i niezależne), wskaźniki zmiennych;
   

3. Należy określić metody, techniki i narzędzia jakie zostaną użyte;
   

4. Teren badań, ich organizację i przebieg.

Czasami zasadne jest zrezygnowanie z rozdziału metodologicznego. W takim przypadku wskazane wyżej informacje zamieszcza się we wstępie do pracy dyplomowej. Dokonując wyboru, należy wziąć pod uwagę: przewidywaną długość opisu kwestii metodologicznych, czy stosowane będzie nowe ujęcie, czy też zostaną wykorzystane metody szeroko znane (a więc nie wymagające tak szerokiego wyjaśnienia), jaka jest praktyka dla tej konkretnej dziedziny wiedzy.

Przykłady

1. Praca magisterska pt. Opór wobec zmiany w środowisku…, kierunek: socjologia
2. Kompetencje w jednostkach samorządu terytorialnego – analiza i planowanie projektu w oparciu o podejście LFA
3. Analiza strategiczna Sojuszu Lewicy Demokratycznej
4. Praca licencjacka: Stymulowanie aktywności twórczej w obszarze edukacji plastycznej za pomocą podręcznika szkolnego dla klas początkowych

Komentarze